سنگ کیسه صفرا یکی از بیماری‌هایی است که بسیاری از افراد بدون توجه به علائم آن، ممکن است عوارض جدی و خطرناکی را تجربه کنند. در این مقاله، به دلایل اهمیت توجه به سنگهای کیسه صفرا، علائم، عوارض و روش‌های درمانی این بیماری می‌پردازیم. اگر شما هم به سلامت دستگاه گوارش خود اهمیت می‌دهید، با ما همراه باشید.
موقعیت کیسه صفرا
کیسه صفرا در قسمت پایین کبد قرار دارد و با فاصله‌ای از معده واقع شده است. در برخی افراد به دلیل مسائل مختلف، از جمله مسائل ژنتیکی و تغذیه، ممکن است سنگهای متعدد در کیسه صفرا تشکیل شود که منجر به التهاب و نیاز به عمل جراحی میشود.
همچنین، دردهایی ممکن است در این سیستم پس از وجود سنگ ایجاد شود. این دردها می‌تواند به صورت شدید و مشابه درد سنگ کلیه باشد که معمولاً می تواند بین نیم ساعت تا چند ساعت طول بکشد و سپس کاهش یافته و قطع میشود. بسیاری از اوقات، این درد با غذا خوردن به‌ویژه غذاهای چرب در ارتباط است.
پیشگیری از سنگ کیسه صفرا
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است، و در مورد سنگ کیسه صفرا نیز این اصل صدق می‌کند. ایجاد تغییرات در سبک زندگی و رعایت اصول تغذیه سالم می‌تواند به طور موثری از تشکیل سنگ کیسه صفرا جلوگیری کند.
مصرف مداوم غذاهای چرب و پرکالری یا فست‌فودها، خطر تشکیل سنگ را افزایش می‌دهد.
جراحی فتق و کیسه صفرا
چرا بیماری های کیسه صفرا نباید نادیده گرفته شود
(آیا همه سنگ های کیسه صفرا نیاز به عمل دارند؟)
سنگ کیسه صفرا، اگر بدون علامت باشد، مثلاً به طور اتفاقی در یک سونوگرافی تشخیص داده شود، الزامی برای عمل ندارد. سنگهای بدون علامت خصوصاً برای افراد دیابتی و مسن بهتر است عمل شوند ، اما در دیگر موارد اینگونه نیست و سنگهای بدون علامت اصولاً نیاز به عمل ندارند. البته استثنائاتی وجود دارد که در اینجا به آن‌ها نمی‌پردازیم ولی سنگهای علامت دارباید عمل شوند.
کیسه صفرا: وقتی علامت‌دار میشود
اما اگر بیماری سنگ کیسه صفرا علامت‌دار باشد، مثلاً بیمار بعد از غذا خوردن دردهای گهگاهی پیدا می کند که چند ساعت ادامه دارد و سپس بهبود می‌یابد، این به معنی علامت‌دار شدن است. یکی از عوارض سنگهای کیسه صفرا، حرکت سنگ از داخل کیسه صفرا به مجرای اصلی کبد است که به آن کلدوک (common bile duct) می‌گوییم. اگر سنگ از این مجرا حرکت کند و وارد مجرای اصلی کبد شود، ممکن است وارد اثنی‌عشر یا دوازدهه شده و وارد روده شود و دفع گردد. اما احتمال دارد که سنگ‌ها در ناحیه گلوگاه بین کلدوک و روده تجمع پیدا کنند و گیر بیفتند و باعث ایجاد عارضه شوند. در این صورت، صفرا وارد روده نمیشود و پس زده میشود به کبد که عوارض خود را دارد.یا وارد لوزالمعده شده و پانکراتیت ایجاد کند،
خطرات پنهان کیسه صفرا و نیاز به عمل جراحی
همچنین ممکن است سنگ حرکت کرده و وارد لوزالمعده شود که باعث التهاب شدید میشود که به آن پانکراتیت می‌گویند. این عارضه بسیار مهم و حتی مرگ‌آور است. اگر حرکت سنگ باعث انسداد کامل مجرای اصلی کبد شود، احتمال عفونت شدید و مرگ‌بار برای فرد وجود دارد که به آن کلانژیت گفته میشود. البته این عوارض شایع نیستند، ولی امکان وقوع آن‌ها وجود دارد. بنابراین، برای جلوگیری از این عوارض، به ویژه در بیمارانی که علامت‌دار هستند و درد زیادی دارند، بهتر است که تحت عمل جراحی قرار بگیرند.
آیا عمل جراحی چاقی برای بیماران دیابتی مناسب است؟
چگونه زنان می‌توانند با تغذیه سالم از تشکیل سنگ کیسه صفرا پیشگیری کنند؟
همان‌طور که می‌دانیم، در زنان، سنگ صفرا بیشتر از مردان است به‌خاطر مسائل هورمونی و موارد دیگر در مورد تغذیه. اگر خانمی بخواهد از سنگ صفرا جلوگیری کند، چند راهکار دارد. یکی از این راه‌ها، جلوگیری از مصرف غذاهای فست‌فودی و چربی‌های غیر اشباع است که می‌توانند مقداری از بروز سنگ کیسه صفرا جلوگیری کنند. همچنین، لاغری ناگهانی هم می‌تواند باعث ایجاد سنگ کیسه صفرا در افراد شود. بنابراین، اگر فردی یک رژیم سالم داشته باشد، یعنی بیشتر از سبزیجات و میوه‌جات استفاده کند و غذاهای فست‌فودی را کمتر مصرف کند، ریسک سنگ کیسه صفرا در این افراد کمتر خواهد بود.
سنگ کیسه صفرا در زنان
کیسه صفرا ارگانی است که در نزدیکی کبد قرار دارد و از نظر آناتومی در مردان و زنان تقریباً یکسان است. با این حال، میزان سنگ کیسه صفرا در زنان بیشتر از مردان است، به خصوص در سنین چهل تا پنجاه سالگی. این سنگ‌ها در زنانی که وزن بالاتری دارند و چاق هستند، بیشتر دیده میشود. این موضوع می‌تواند به دلایل هورمونی و مسائل جنسیتی باشد. تغذیه نیز می‌تواند بر تشکیل سنگ کیسه صفرا تأثیر داشته باشد. به ویژه در خانم‌ها، مصرف فست‌فودها و غذاهای چرب می‌تواند خطر ابتلا به سنگ کیسه صفرا را افزایش دهد. رژیم‌های غذایی که به صورت ناگهانی وزن را کاهش می‌دهند، مانند عمل‌های اسلیو و بای‌پس و رژیم‌های فستینگ و لوکرب، نیز می‌توانند باعث افزایش احتمال سنگ کیسه صفرا شوند.بارداری ممکن است باعث کاهش تحرک کیسه صفرا و تجمع صفرا شود.
جراحی کیسه صفرا در زنان عمل جراحی کیسه صفرا در زنان و مردان تقریباً مشابه است، اما عمل جراحی کیسه صفرا در خانم‌ها اصولاً راحت‌تر از مردان انجام میشود. شاید یکی از دلایل آن این باشد که زنان هنگام احساس درد در این ناحیه سریع‌تر به پزشک مراجعه می‌کنند. همچنین، ممکن است دلایل هورمونی و جنسیتی نیز نقش داشته باشد، به طوری که التهاب‌ها در اطراف کیسه صفرا در زنان کمتر از مردان است.
جراحی کیسه صفرا: ایمن اما با عوارض نادر
جراحی کیسه صفرا اصولاً یک جراحی ایمن است و میزان عوارض و بخصوص عوارض خطرناک آن بسیار نادر است. البته مثل هر عمل دیگری، احتمال عوارضی مانند عفونت و خونریزی وجود دارد. اما ممکن است در موارد نادر، مشکلات جدی‌تری رخ دهد. به عنوان مثال، آسیب دیدن یک رگ بزرگ یا مجرای اصلی (کلدوک) که به کبد می‌رسد، می‌تواند به عوارض جدی منجر شود.
این عوارض، هرچند نادر، می‌توانند مشکلات شدیدی مانند سیروروز کبدی یا عفونت شدید (سپسیس) ایجاد کنند. البته این مشکلات درمان‌های جراحی و غیر جراحی دارند، اما در صورت عدم تشخیص به موقع توسط جراح، ممکن است به عوارض جدی‌تر منجر شوند.
داستان های چاقی شما
آیا امکان بازگشت سنگ‌ها بعد از جراحی وجود دارد؟
پس از برداشتن کیسه صفرا، سنگ جدیدی در کیسه صفرا تشکیل نمیشود چون کیسه صفرا کامل برداشته شده است؛اما ممکن است بعد ها سنگ در مجاری داخل کبدی ایجادگردد که می تواند مشکلاتی مثل زردی ودرد ایجاد کند.
به طور کلی، مرگ و میر در جراحی کیسه صفرا بسیار نادر است و این جراحی به نسبت ایمن محسوب میشود. اما باید به عوارض ممکن آن آگاه بود و اقداماتی برای جلوگیری از آن‌ها انجام داد.
